EGIPT


                       Egipt , nazwa oficjalna Arabska Republika Egiptu – państwo położone w północno-wschodniej Afryce z półwyspem Synaj w zachodniej Azji. Egipt graniczy z Izraelem i Strefą Gazy na północnym wschodzie, Sudanem na południu i Libią na zachodzie. Od północy rozpościera się Morze Śródziemne, a na wschodzie Morze Czerwone.








               HISTORIA MIASTA
Tereny w dolinie i delcie Nilu są kolebką cywilizacji starożytnego Egiptu. Okres predynastyczny (ok. VI tysiąclecie p.n.e.-ok. 3350 p.n.e.) i protodynastyczny (ok. 3350–ok. 3150 p.n.e.) były okresem przełomu epipaleolitu ineolitu. Na terenie Egiptu rozwijały się wtedy różne kultury neolityczne o charakterze osiadłym i rolniczym, jednakże nie były one jednolite w całym kraju. Należały do nich, m.in. zlokalizowane w dolinie Nilu, kultury Tasa iBadari (ok. 4500 p.n.e.), nazwane tak od miejsc, w których znaleziono ich ślady, oraz na południowym krańcu Dolnego Egiptu stanowiska Merimde-Beni-Salame oraz El-Omari. Wczesny okres predynastyczny obejmuje końcowe stadium rozwoju kultur fajumskiej – na północy i Badari – na południu. Znacznie odmienne od nich były kultury Nagada I i II z IV tysiąclecia p.n.e., poprzedzające bezpośrednio historyczną epokę dziejów Egiptu. Przede wszystkim obie miały znacznie większy zasięg. W kulturze Nagada I zaobserwować już można cechy społeczeństwa rozwarstwionego i klasowego. Nagada II to kultura o znacznie większym zasięgu, bo obejmowała całą dolinę Nilu i Deltę, a także nawiązały relacje z obcymi cywilizacjami.Okres historyczny starożytnego Egiptu rozpoczął się wraz z założeniem pierwszej dynastii z Tinis. W okresie tym, zwanym przez Manetona tynickim, ostatecznie ukształtowały się wierzenia religijne Egipcjan, powstawała technika, sztuka i pismo hieroglificzne. Egipski władca, który rezydował w Memfis, uważany był za wcielenie boga Horusa Pierwsi królowie Egiptu próbowali podporządkować sobie sąsiednie krainy Nubię i Libię^[5]. Stare Państwo (dynastie od III do VI), które swoim terytorium sięgało poza pierwszą kataraktę, znane jest szczególnie z monumentalnych budowli: mastab, świątyń i piramid. Pierwsza z nich to schodkowa piramida faraonaDżesera wybudowana w Sakkarze, a zaprojektowana przez Imhotepa. Kolejne, budowane przez władców IV dynastii w Gizie, to piramidy Cheopsa, Chefrena i Mykerinosa. Religia i polityka przenikały się, ale rola kapłanów nie była jeszcze tak wielka, jak w późniejszych okresach. W zasadzie można mówić o podporządkowaniu kapłanów władzy królewskiej. Za czasów V dynastii najważniejszym z egipskich bogów stał się bóg słońca Re, czczony w Heliopolis. Faraon został uznany za syna boga Re (Sa Re), a po śmierci uosabiano go z bogiem płodności i władcą podziemi Ozyrysem. W czasie pierwszego okresu przejściowego pozycja religijna i polityczna faraona w państwie ulegała osłabieniu, a coraz większą rolę zaczęli odgrywać lokalni urzędnicy – nomarchowie. Postępująca decentralizacja doprowadziła do poważnego kryzysu władzy centralnej i w końcu do całkowitego załamania się władzy królewskiej i rozpadu państwa na dzielnice, przy czym wyraźnie zaznaczył się podział sprzed zjednoczenia, na Egipt Górny i Dolny.

Po okresie przejściowym i rozpadzie Egiptu, państwo odtworzył Mentuhotep II z Teb, rozpoczynając okres Średniego Państwa, które sięgało już po drugą kataraktę. Władcy XII dynastii podbili Nubię do drugiej katarakty naSynaju utrzymywali tam posterunki wojskowe. Faraon Senuseret III (Sesostris ) z XII dynastii znacznie przyczynił się do wzrostu potęgi Egiptu na arenie międzynarodowej m.in. poprzez liczne kampanie nubijskie (nawet na południe od drugiej katarakty) i wyprawę do Palestyny, która to wyprawa zapoczątkowała silne wpływy Egiptu w tym regionie. Przeprowadził on również reformy administracyjne i wzmocnił centralną władzę, ograniczając wpływy gubernatorów w prowincjach. W czasach Średniego Państwa znacznie rozkwitł handel z Mezopotamią, Cyprem, Kretą, a rzecznikiem egipskim było Byblos we współczesnym Libanie, gdzie panowała miejscowa dynastia, posługująca się egipskimi hieroglifami. U schyłku państwowości drogą pokojowej migracji zaczęli pojawiać się nowi przybysze z Azji, co okazało się zapowiedzią obcego panowania w Egipcie w tzw. Drugim Okresie Przejściowym w okresie którego Egipt utracił Nubię, Synaj i Palestynę. W okresie tym panowali tzw. Hyksosi. Wywodzili się oni prawdopodobnie z ludności azjatyckiej, osiedlającej się już w czasach świetności Średniego Państwa, we wschodniej Delcie Nilu. Rządy Hyksosów reprezentowane były jako dwie równoległe dynastie (XV i XVI), kontrolujące większą część Dolnego i Środkowego Egiptu. W Górnym Egipcie znaczną niezależnością cieszyli się tebańscy władcy z XVII dynastii i to oni właśnie toczyli liczne wojny z Hyksosami. Zmagania ich zwieńczył Ahmose (tradycyjnie uważany za założyciela XVIII dynastii) zdobywając twierdzę Hyksosów – Awaris. To pierwsze panowanie obcych władców w Egipcie pozostało na długo w pamięci przyszłych pokoleń. Ahmose ponownie zjednoczył kraj, który wkroczył w tzw. okres Nowego Państwa.


                         ZABYTKI

Piramidy w Gizie, najbardziej znany i rozpoznawalny symbol Egiptu, świadectwo bogatej i długiej historii tego kraju. Wybudowane w XXV w. p. n.ezaliczane są do siedmiu cudów świata starożytnego i co ciekawe, z całej tej listy piramidy są najstarsze i jako jedyne przetrwały do naszych czasów. Cały kompleks piramid obejmuje dwie wielkie piramidy Cheopsa, Chefrena, mniejszą Mykerinosa oraz wiele innych obiektów jak na przykład grobowce i kwatery budowniczych.
Wybudowane w jednym z najważniejszych miast starożytnego Egiptu- Gizie (dziś jest częścią aglomeracji Kairskiej) zapierają dech w piersiach swym ogromem oraz kunsztem z jakim zostały zbudowane przeszło 4 000 lat temu. Największa oraz jednocześnie najstarsza piramida Cheopsa, wznosi się na 138 metrów, a zbudowana została z 2,3 mln. kamiennych bloków, z których niektóre ważyły nawet 15 ton.
Piramidy, które prawdopodobnie były grobowcami faraonów, można zwiedzić razem z przewodnikiem, a wędrówka po wielu korytarzach i komnatach wzniesionych ponad 40 wieków temu może być niezapomnianą przygodą.



 Dolina Królów, znane na całym świecie miejsce spoczynku egipskich władców w okresie od XVIII do XX dynastii. Dolina leżąca na terenie Teb Zachodnich jest częścią nekropolii tebańskiej. Pierwszym faraonem, który kazał wybudować grobowiec w dolinie był Totmes I (1504-1492 p.n.e), ostatnim zaś Ramzes XI (1103-1070 p.n.e).
Grobowce często są wykutymi w skale kompleksami składającymi się z wielu sal i korytarzy. Największym jest grobowiec faraona Seti I, który kazał sobie wykuć salę o powierzchni ponad 120 m², a ściany oraz sufit pokryć niesamowitymi malowidłami i reliefami. Niestety większość grobowców została ograbiona już w starożytności, archeologom udało się odnaleźć tylko
jeden niesplądrowany- grobowiec Tutenchamona, którzy odkryli  H. Carter i lord Carnarvonw 1912 roku.

Wielki Sfinks w Gizie, ogromny, wykuty z jednego bloku skalnego posąg leżącego lwa z ludzką głową, przedstawiającą prawdopodobniefaraona Chefrena. Stoi on na straży nekropolii w Gizie, niedaleko Wielkich Piramid.  Powstały okołoIII tysiąclecia p.n.e jest jednym z najstarszych tych rozmiarów posągiem na świecie. Z racji swego położenia wielokrotnie był zasypywany piaskiem pustyni i już w starożytności za panowania faraona Totmesa  IV odkopywany.  Przez następne wieki, prawie całkowicie pokrywał go piach, dopiero w 1925 całkowicie go odkopano i podjęto próby renowacji.
Charakterystyczną cechą sfinksa jest to iż nie posiada nosa. Podobno został oderwany przez fanatycznego islamskiego derwisza Sai’im al-dahr’a , który uważał posąg za wizerunek pogańskiego bożka, a że nie mógł zniszczyć całego Sfinksa, odkuł mu nos.